Tussen de groene, liefelijke weilanden in de Achterhoek vind je het kleine stadje Bronkhorst. Oude, pittoreske huizen, een gezellige herberg met zonnig terras en diverse ateliers en middeleeuwse straatjes met puntige, originele keien zorgen voor een heerlijk sfeertje in deze oude stad. Wat is er te doen in Bronkhorst en is dit stadje de moeite waard?
Is het nu Bronckhorst of Bronkhorst? Het grappige is dat de gemeente Bronckhorst heet (dus met -ck) maar het stadje zelf heet Bronkhorst (zonder c). Als je door Bronkhorst loopt heb je trouwens niet het gevoel dat je door een stad loopt. Bronkhorst bestaat maar uit een paar straatjes en lijkt meer op een dorp. Echter, het kreeg eind 15e eeuw al stadsrechten en mag zich dus officieel een stad noemen.
Vaak wordt Bronkhorst ook wel het kleinste stadje van Nederland genoemd, maar dit blijkt niet terecht te zijn: o.a. Staverden en Sint Anna ter Muiden hebben nóg minder inwoners dan Bronkhorst. Maar klein is Bronkhorst zeker, maar daarom niet minder mooi!
Bronkhorst toen en nu
De geschiedenis van Bronkhorst gaat al heel ver terug, maar niemand weet precies tot hóe ver. Het kasteel was één van de kastelen in eigendom van de Heeren van Bronckhorst: een vooraanstaand geslacht. Zij betrokken ergens rond 1130 het kasteel in Bronkhorst en pas halverwege de 16e eeuw overleed er een telg kinderloos, waardoor het kasteel in andere handen overging. Van het kasteel is nagenoeg niets meer over, behalve de slotheuvel die tegenwoordig door Staatsbosbeheer beheerd wordt.
In 1482 kreeg Bronkhorst stadsrechten en mag zich vanaf dan ‘stad’ noemen. Echter, in 1633 woedde er een grote brand in het middeleeuwse stadje, waardoor bijna alle huizen verwoest worden. Op de ashopen wordt dat jaar Het Hooge Huys gebouwd, het schitterende pand aan de noordkant van de Bovenstraat.
Tegenwoordig vind je vooral de oude stadsboerderijen, waar woonhuizen, horeca, winkels en galerieën in gevestigd zijn. Wel een klein minpuntje: een jaar of vijf geleden maakte ik deze roadtrip door IJsseldal en Achterhoek en toen was er een stuk meer te doen in Bronkhorst. Er waren diverse leuke (woon)winkels en ateliers maar in maart 2022 was daar niet zo gek veel meer van over.
Winkels en ateliers in Bronkhorst
De leuke winkel De Olde Schuure (hoek Molenstraat/Onderstraat) is veranderd van een souvenirwinkel met lokale producten naar een leuke chocolaterie, onderdeel van ‘Chocolaterie Magdalena’. Je kunt hier allerlei chocoladeproducten kopen, maar ook nog steeds wel wat andere lokale producten. Alleen het pandje is al prachtig: een oude schuur uiteraard.
Loop je verder het stadje in, dan kom je aan je linkerhand de kledingwinkel John Bardale tegen (met ook een damesafdeling: ‘Bronkhorst-Downtown’). John Bardale verkoopt veel ‘landelijke kleding’ in de Engelse stijl: tweed, lamswol en waxjassen.
Sla je vanuit de Onderstraat bij Herberg De Gouden Leeuw (waarover zometeen meer) rechtsaf de Bovenstraat in, dan kom je daar nog bij een soort schuurwinkeltje waar je allerlei serviesgoed en bestek kunt kopen. Iets verderop in de Bovenstraat vind je nog een winkeltje met tuinornamenten en beelden.
Verder zit achter de kapel nog ‘Lötters Edelstenen‘ en aan het uiteinde van de Boterstraat een edelsmid. Naast ‘De Gouden Leeuw’ lijkt nog een antiekwinkel te zitten (Heeren van Bronckhorst) maar die zag er erg gesloten uit toen wij er waren.
Horeca en overnachten in Bronkhorst
Op een zonnige weekenddag zit het terras van Restaurant Herberg ‘De Gouden Leeuw’ al razendsnel vol. Je zit hier heerlijk in het zonnetje (en vaak uit de wind) en het is een ideale plek om alle bezoekers voorbij te zien wandelen of rijden. Je kunt er prima lunchen, hoewel de bediening niet altijd even attent is. Hopelijk gaat dat in het vervolg van het seizoen wat beter.
Overigens kun je ook overnachten in Restaurant Herberg ‘De Gouden Leeuw’. Dat zou mij absoluut leuk lijken omdat het ’s avonds ongetwijfeld minder druk is in Bronkhorst en je dan echt kunt genieten van de rust in dit prachtige oude stadje.
Aan de overkant van ‘De Gouden Leeuw’ vind je ‘Het Wapen van Bronkhorst’. Hier ben ik zelf niet geweest dus ik kan er geen oordeel over vellen, maar het terras ziet er zeker ook heel gezellig uit. Ook de online reviews zijn over het algemeen positief.
Wat kun je er nog meer doen?
Ondanks dat er niet meer zoveel winkels en galerieën zijn, is Bronkhorst alsnog een leuk plaatsje om gewoon even doorheen te slenteren en de oude huisjes en gezellige doorkijkjes te bewonderen. Midden in het stadje ligt de kapel: een idyllisch oud kerkje. Hier worden af en toe exposities gehouden of andere kleine evenementen. De inrichting van de kapel is verder sober, maar toch leuk om even binnen te kijken.
Net buiten Bronkhorst ligt ‘Het Kunstgemaal‘: een groot contrast met de middeleeuwse huisjes in Bronkhorst. ‘Het Kunstgemaal’ is gevestigd in een relatief modern gebouw: de dienstwoning van het in 1953 gebouwde ‘Gemaal Grote Beek’. Dit werd gebouwd om overstromingen in de IJssel tegen te gaan. Tegenwoordig kun je hier moderne kunst bewonderen of een hapje eten in het ‘Keukengemaal’. ‘Het Kunstgemaal’ ligt op een prachtige plek in het groen dus neem hier zeker even een kijkje! Vanuit Bronkhorst loop je er in een paar minuten naar toe.
Bij Art&Meet kun je (op afspraak) kunstwerken bezoeken maar ook is hier een ruimte te huur voor bijvoorbeeld meetings of lezingen.
Wat kun je in de omgeving van Bronkhorst doen?
De schitterende omgeving van de Achterhoek leent zich uiteraard voor het maken van wandeltochten. Zo kun je de 5,6 km lange Oltmansroute lopen die vanuit Bronkhorst begint.
Niet ver van Bronkhorst ligt het stadje Zutphen. Hier kun je je prima een dag vermaken, bijvoorbeeld met een rondvaart door de grachten, het beklimmen van de Wijnhuistoren of Walburgiskerk of gewoon door het slenteren door de smalle, gezellige straatjes. Ik schreef eerder dit blog over de leukste adresjes in Zutphen. Een ander leuk stadje in de buurt is Doesburg, waar je het oudste café van Nederland kunt bezoeken.
In de omgeving kun je diverse kastelen bezoeken, bijvoorbeeld Kasteel Vorden, Kasteel Hackfort (dat ook van de Heeren van Bronckhorst was) of Kasteel Middachten (van Hackfort en Middachten zijn overigens alleen de tuinen te bezichtigen). Ook kun je de 36 kilometer lange ‘Acht-Kastelenroute‘ fietsen: een leuke ervaring!
Wil je graag echt de natuur in, dan ligt ook Nationaal Park Veluwezoom (met de Posbank als letterlijk hoogtepunt) vlakbij.
Praktische tips voor je bezoek aan Bronkhorst
Een paar praktische tips voor als je Bronkhorst wilt bezoeken
- Parkeren in Bronkhorst is heel eenvoudig: net buiten het dorp ligt een grote parkeerplaats aan de Onderstraat. Vanaf hier is het zo’n 100 meter lopen naar het stadje.
- Laat voor een bezoek aan Bronkhorst je high heels beter thuis! Het stadje is geplaveid met originele stenen en dat zijn hobbelige en puntige keien. Makkelijke schoenen zijn dus een aanrader!
- Houd er rekening mee dat het grootste deel van Bronkhorst gewoon door mensen bewoond wordt. Ga dus niet door ramen gluren hoe het er binnen uitziet en loop niet zomaar een inrit op.
- In de weekenden kan het er best wel druk zijn, maar dat zorgt ook wel weer voor gezelligheid.
Hoe dan ook, geniet van je bezoekje aan Bronkhorst want het is zeker de moeite waard om dit plaatsje eens te zien!
Wanda zegt
Dit is echt zo’n stadje waar ik mij prima zou kunnen vermaken met mijn camera! Ik zet het direct op mijn lijstje, dus wie weet komen je tips nog van pas!
Anne zegt
Leuk! Met een fotocamera kun je daar inderdaad wel los gaan ? En ook een prachtige omgeving om te wandelen!