Een van de bekendste natuurgebieden van de Veluwe is het Nationaal Park De Hoge Veluwe. Via drie ingangen (Hoenderloo, Otterlo en Schaarsbergen) kun je het park binnengaan en bij de ingang vind je ook gelijk de enorme fietsenstallingen voor de maar liefst 1.800 witte fietsen. Deze mag je gratis gebruiken dus graag nemen we je mee voor een fietstocht langs de hoogtepunten van Nationaal Park De Hoge Veluwe!
Ik zal gelijk maar eerlijk zijn: heel lang heb ik De Hoge Veluwe links laten liggen. Er is zoveel prachtige natuur te vinden op de Veluwe, dat het mij een beetje tegen de borst stuitte om dan een behoorlijk hoge entreeprijs te betalen voor dit park. Toen we nog ons eigen chalet op Europarcs De Hooge Veluwe hadden, dat pal tegenover de ingang van het park ligt, besloot ik om het park toch maar eens te bezoeken om een eerlijk oordeel te kunnen vellen. In de schuur van ons chaletje stond er een prachtige e-bike voor mij klaar en daar ging ik!
Nationaal Park De Hoge Veluwe: een stukje geschiedenis
In De Hoge Veluwe draait alles om het echtpaar Kröller-Müller. Anton Kröller trouwde in 1888 met de dochter van zijn werkgever, Helene Müller. Als drukbezet en steenrijke zakenman (hij nam de leiding over van het bedrijf toen Helenes vader overleed), zocht hij een plek om tot rust te komen en kocht diverse stukken grond aan op de Veluwe. Deze voegde hij samen en dit werd uiteindelijk een enorm landgoed, dat De Hooge Veluwe heette.
Waar Anton het liefst ging jagen en daarom herten, zwijnen en moeflons in het park uitzette, was Helene een kunstliefhebber. Ze verzamelde een hele indrukwekkende collectie kunstwerken, waaronder diverse Van Goghs. Door haar toedoen werd het huidige Kröller-Müller Museum gebouwd.
In 1935 werd het landgoed verkocht aan de Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe; het museum met kunstcollectie werd overgedaan aan de Nederlandse staat.
De Hoge Veluwe – Ingang Schaarsbergen
Mijn fietstocht begint bij ingang Schaarsbergen. Omdat mijn fietstocht tijdens mijn ‘workcation’ is, kan ik pas aan het einde van de middag vertrekken en het is dan lekker rustig bij de ingang.
Omdat het net herfstvakantie is, ben ik niet de enige bezoeker van het park. Her en der zie ik families op de bekende witte fietsen. Het eerste deel fiets ik door de bossen, waar de bladeren prachtig verkleuren in de herfsttinten. De fietspaden liggen er prachtig bij en dankzij de e-bike vlieg ik moeiteloos over de heuveltjes. Toch moet ik zeggen dat het een tikkeltje gênant is om als gezonde dertiger op een e-bike te fietsen. Maar omdat ik maar drie uur de tijd heb voordat het park sluit en ik zoveel mogelijk wil zien, komt het nu wel even goed uit. Het gaat namelijk een stuk vlotter dan op de witte fietsen.
Ik heb geen goede plattegrond mee, maar gebruik voor mijn oriëntatie de online plattegrond van Nationaal Park De Hoge Veluwe. Verder fiets ik een beetje op de gok en met behulp van de ANWB-paddenstoelen die overal staan. Hier staat in ieder geval Jachtslot Hubertus goed op aangegeven, waar ik als eerste naar toe wil. Omdat dit juist helemaal aan de andere kant van het park ligt, heb ik een mooi fietstochtje voor de boeg.
Moeflons kijken bij Bosje van Staf
Het fietspad dat ik gebruik loopt een stukje parallel aan het voormalige ‘bommenlijntje’ uit WOII: een spoorlijn van de Duitsers naar een munitieopslag in de bossen van De Hoge Veluwe. Het spoorlijntje is verdwenen maar op kaarten kun je het nog terugvinden.
Ineens fiets ik vanuit het Reemsterbos de open lucht in met een prachtig weids uitzicht voor mij: het Oud-Reemsterveld. Je kunt hier heel ver kijken en het zonnetje schijnt volop dus dat maakt dit fietstochtje extra fijn!
Ik fiets verder en kom dan op de Reemsterweg uit, waar een wildobservatiepunt is. Deze wildobservatiepunten zijn gemarkeerd op de plattegrond van het park. Op dit moment is er niet zoveel te zien op deze plek, hoewel er de nodige wildspeurders klaar staan met camera’s en verrekijkers. Als ik hier ’s avonds weer langskom, loopt er echter een groep moeflons. Deze schijnen zich altijd rond het Bosje van Staf op te houden dus neem hier zeker een kijkje!
Update april 2023: Tegenwoordig schijnen de paar moeflons die nog over zijn achter hekken te lopen in verband met de aanwezigheid van de wolf. Je vindt ze nu helemaal in het zuidwesten van het park, op het Oud-Reemsterveld.
Zandverstuiving Het Middenzand
Ik fiets de Reemsterweg af, met de bocht mee naar links en rechts en even later het fietspad linksaf op. Dit brengt mij over de prachtige zandverstuiving Het Middenzand. Een schitterende omgeving met echt een heel mooi uitzicht. Het witte zand zorgt voor mooie plaatjes en dit gebied nodigt echt uit om even te stoppen voor een pauze.
Iets ten westen van het fietspad ligt de Wildbaanweg; hier is ook een wildobservatiepost op het Middenzand dus er loopt hier ongetwijfeld genoeg wild rond.
Omdat het herfstvakantie is, is het behoorlijk druk in dit stukje van het park dus geen hert laat zich nu zien… Ik fiets dus maar snel door.
Musea in De Hoge Veluwe
De fietsroute brengt mij nu naar het centrum van Nationaal Park De Hoge Veluwe. Hier vind je de twee bekende musea: het Kröller-Müller Museum en Bezoekerscentrum Museonder.
In het Kröller-Müller Museum vind je een prachtige kunstcollectie, met ook schilderijen van Vincent van Gogh, Claude Monet en Pablo Picasso. Daarnaast is er een grote beeldentuin met meer dan 160 sculpturen.
Mijn favoriete schilderij van Van Gogh (Caféterras bij nacht) zou zich ook in dit museum bevinden dus ik wil hier nog erg graag eens naar toe. Vandaag heb ik echter niet zoveel tijd dus een bezoekje aan het Kröller-Müller Museum moet ik nog even uitstellen.
Naast het Kröller-Müller Museum ligt het Museonder: een interessant museum waar je meer leert over wat er onder de grond leeft. Ook worden hier natuurfilms getoond en zijn er af en toe exposities. Een bezoek aan Museonder zit bij de ticketprijs voor Nationaal Park De Hoge Veluwe inbegrepen.
Een Zuid-Afrikaanse generaal op het Otterlose Zand
Ik fiets langs de musea op en ga verder richting het Jachtslot Hubertus. Daarvoor fiets ik over het mooie Otterlose Zand: opnieuw een zandverstuiving met een schitterend uitzicht.
Midden op de zandverstuiving staat er een enorm standbeeld dat uitkijkt over de omgeving. Op een hoge sokkel staat Generaal Christiaan de Wet: een Zuid-Afrikaanse Boeren-generaal. Generaal De Wet was een goede vriend van het echtpaar Kröller-Müller en uit respect voor hem lieten ze dit standbeeld maken.
De generaal kijkt over het stuiflandschap, dat wel iets van een Afrikaanse steppe weg heeft, in de richting van Zuid-Afrika. Mooi!
Jachtslot Hubertus
Even later arriveer ik bij Jachtslot Hubertus. Ik wilde hier graag naartoe omdat het oude jachtslot in combinatie met de vijver en de bomen in herfsttooi een prachtig plaatje op moet leveren. En het is er inderdaad adembenemend mooi!
Jachtslot Hubertus was het buitenverblijf van de Kröller-Müllers en is door de bekende architect Berlage ontworpen. Ik vind het zelf een heel mooi gebouw en een bezoek aan het jachtslot zelf staat ook zeker op mijn verlanglijstje! Voor nu neem ik genoegen met wat fotootjes van het gebouw en de omgeving. Berlage ontwierp normaal gesproken alleen gebouwen, maar in dit geval zorgde hij ook voor het interieur en zelfs de aanleg van de vijverpartij: uniek in Nederland!
Via de website kun je een rondleiding boeken in Jachtslot Hubertus.
Wildobservatiepunten in De Hoge Veluwe
Het begint al een beetje te schemeren dus dat is een goed moment om op zoek te gaan naar een wildobservatiepunt. Wie weet kan ik nog wat herten of zwijnen spotten!
Er zijn verschillende wildobservatiepunten in Nationaal Park De Hoge Veluwe. Waar ik op de heenweg via de westkant van het park omhoog gefietst ben, fiets ik nu wat meer westelijk weer richting het zuiden, want hier liggen diverse wildobservatiepunten.
Eerst stop ik bij Millelamel, dat dichtbij het bezoekerscentrum ligt. Dit is een mooie observatiepost, met houten banken vanaf waar je uitzicht hebt op een wildweide. Als ik aan kom lopen er inderdaad wel wat herten maar best wel ver weg en al snel rennen ze ook het bos alweer in. Het is overigens ook vrij druk (en daardoor nogal rumoerig) in deze wildobservatiepost.
Even later kom ik bij een wildobservatiepost net ten noorden van de Houtkampweg uit en hier is het raak. Vanaf hier heb ik een fantastisch uitzicht op een roedel herten op een wildweide.
Een hertenbok die zijn dag niet heeft…
Bij het roedel loopt een onrustige hertenbok. Hoewel de bronsttijd eigenlijk al voorbij is, is hij nog heel actief. De bok rent voortdurend achter een hinde aan, die niet zo van zijn aandacht gediend lijkt te zijn. En dan loopt er ook nog eens een andere hertenbok rond die hij op afstand moet houden.
Zoals je in onderstaand filmpje, dat ik gemaakt heb, kunt zien loopt de hertenbok al lebberend met zijn tong achter de hinde aan. Dit doet hij zodat de geur van het vrouwtje nog beter langs zijn papillen kan gaan.
Net als ik weg wil gaan, komt er nog een groepje wilde zwijnen het veld op hobbelen dus ik blijf nog maar even wat langer om ook die vast te leggen op camera.
Bij deze wildobservatiepost is het een stuk rustiger dus ik kan deze zeker aanbevelen voor als je op zoek bent naar herten.
Hard fietsen naar de uitgang!
Ik blijf eigenlijk net iets te lang kijken bij de wildobservatiepost maar moet dan in een klein half uur nog zo’n tien kilometer fietsen naar de uitgang. Op zich heb ik (zeker met de e-bike) nog wel genoeg tijd maar dat betekent dat ik onderweg eigenlijk niet meer uitgebreid kan stoppen.
Vanaf de Houtkampweg kom ik weer op hetzelfde fietspad uit als op de heenweg; ik heb helaas geen tijd meer om te zoeken naar een andere route terug.
Ik fiets zo hard mogelijk terug: wie zegt dat een e-bike voor luie mensen is? Als ik later mijn hartslag uitlees, zie ik dat je wel degelijk moe kunt worden van fietsen op een e-bike! 🙂
Ik kom weer langs het Bosje van Staf, waar nu inderdaad een groep moeflons graast. Het is net te donker om een foto te maken want ik heb geen statief mee. Ik geniet daarom maar even een paar minuten van het uitzicht op deze fraaie dieren en de prachtige omgeving, voor ik weer verder fiets.
Op het Oud-Reemsterveld zie ik donkere vlekken tussen het hoge gras: nog meer herten! Jammer dat ik niet even kan stoppen om ze beter te bekijken.
En dan heb ik nog een gelukje: net voor mijn fiets stuift een verschrikte das het struikgewas in! Hij is natuurlijk zo’n snelle e-bike niet gewend: die witte fietsen gaan niet zo hard!
Even later bereik ik de uitgang Schaarsbergen weer en zit mijn bezoekje aan Nationaal Park De Hoge Veluwe er weer op.
Praktische informatie Nationaal Park De Hoge Veluwe
Nationaal Park De Hoge Veluwe is het hele jaar geopend, hoewel de openingstijden wel wijzigen. Meestal is het park ongeveer tot zonsondergang geopend.
Toegang tot het park kost € 12,30 (kortingen mogelijk); parkeren kost € 4,35. Bij de toegangsprijs zit toegang tot Museonder inbegrepen en uiteraard het gebruik van de bekende witte fietsen. Je betaalt entree voor dit park omdat het park, in tegenstelling tot veel nationale parken, door een zelfstandige stichting geëxploiteerd wordt.
In het Nationaal Park vind je diverse musea en bezienswaardigheden:
- Het Kröller-Müller Museum
- Museonder
- Jachtslot Hubertus
Er zijn verschillende wandelroutes in het park.
Er zijn diverse plekken waar je wat kunt eten of drinken, zoals het Parkrestaurant, de Theekoepel en Theehuis De Kemperberg. Het is ook mogelijk om een picknickpakket (prijs € 17,50) te kopen zodat je in het park kunt picknicken.
Nationaal Park De Hoge Veluwe: een aanrader of niet?
Eerlijk gezegd vind ik dit een lastige vraag. Het park is echt wel heel mooi aangelegd en het systeem met gratis fietsen is natuurlijk fantastisch. Er is genoeg te zien en te doen om er een dag door te brengen. In dat opzicht is een entreeprijs van € 12,30 voor een hele dag misschien wel een redelijke prijs.
Tegelijk voelt Park De Hoge Veluwe voor mij persoonlijk een tikkeltje té toeristisch en té kunstmatig. Ik ben heel blij met de foto’s en film die ik van de herten en zwijnen heb kunnen maken maar veel liever kom ik ze als toevalstreffer in de natuur tegen in plaats van beelden maken van achter een wildscherm.
Iets anders wat mij een beetje tegenhoudt om nog eens te gaan, is dat het soms behoorlijk druk kan zijn in Park De Hoge Veluwe. Natuurlijk had ik pech dat ik er net tijdens een herfstvakantie was, dus dat zal zeker verschil gemaakt hebben. Maar als de stilte van de natuur steeds verstoord wordt door het geschreeuw van kinderen (die zich gedragen alsof De Hoge Veluwe gewoon het zoveelste pretpark is), vind ik dat zelf een behoorlijke afknapper. Echter, ik geloof zeker dat het op een doordeweekse dag buiten de vakantieperiode een stuk beter te doen is maar in vakanties en weekenden kun je De Hoge Veluwe beter ontwijken.
Alternatieven voor De Hoge Veluwe
Ben je op de Veluwe en wil je graag de natuur in? Dan kan ik je deze gebieden zeker aanraden.
Breng zeker bezoek aan het dichtbijgelegen Nationaal Park Veluwezoom, wat ik ook qua natuurschoon nog eens een stuk mooier vind dan De Hoge Veluwe. Daar is de toegang gratis (maar moet je natuurlijk wel je eigen fiets meenemen). Ik maakte onlangs deze mooie wandeling in Veluwezoom: als je een beetje geluk hebt kun je hier ook herten spotten.
Een onbekender gebied (maar zeker de moeite waard) is het Deelerwoud. Ik maakte hier al verschillende wandelingen en je kunt hier prachtige tochten maken. Er zijn gemarkeerde wandelroutes maar je kunt ook zelf een route uitstippelen. Houd wel veilig afstand van de Schotse Hooglanders die hier volop grazen. In het Deelerwoud is het beleid rondom de herten wat aangepast waardoor er steeds meer herten te zien zijn. Ik heb ze al een paar keer zien lopen maar steeds zo snel, dat ik geen tijd had om ze op foto te krijgen. Ik schreef (nog) geen blog over het Deelerwoud maar nam wel een van de wandelingen op in mijn lijstje met mijn favoriete wandelingen op de Veluwe.
En nog een mooi gebied dat bijna tegen Nationaal Park De Hoge Veluwe aanligt, is Planken Wambuis. Ook hier liggen mooie wandelroutes dus zeker een aanrader!
Iets noordelijker op de Veluwe, net aan de onderkant van Apeldoorn, vind je het mooie gebied Het Leesten. Vanaf het prachtige bezoekerscentrum kun je hele mooie wandeltochten maken. Zeker als de heide in bloei staat is het hier prachtig!
Berlage staat nu juist bekend om zijn zogenaamde gesamtkunstwerk waar hij juist zowel het bouwwerk, interieur en het landschap ontwierp. En het was juist eerder een uitzondering als hij alleen een gebouw ontwierp en niet het interieur of het landschap er omheen.
Dank voor je aanvulling. Echter, ik heb mijn tekst gebaseerd op diverse bronnen die aangeven dat Berlage juist nergens het landschap er omheen ontwierp, alleen af en toe het meubilair. Zie ook dit artikel: https://www.rd.nl/boeken/jachthuis-sint-hubertus-moest-een-uiting-van-vredige-stilte-zijn-1.1413562 , en ik quote “Hij heeft in meer van zijn gebouwen ook het meubilair ontworpen (bijvoorbeeld in de Amsterdamse Beurs en zijn laatste werk, het Gemeentemuseum in Den Haag). Wel is het zo dat hij nergens zo ver kon gaan als bij Sint Hubertus, waar hij bijvoorbeeld ook de tuinen ontwierp.”.
Wow wat een gave foto’s en filmpje heb je gemaakt. Ik snap dat het allemaal niet helemaal natuurlijk is, maar ja dat is in de hele wereld steeds meer het geval waar het leefgebied van de dieren steeds kleiner wordt. Wij gaan de komende tijd ook maar eens wat meer met het gezin wandelen in de natuur, nu de mogelijkheden steeds beperkter worden!
Dank je wel! En gelukkig is er inderdaad in Nederland genoeg mooie natuur om te bezoeken maar ik mis het reizen ook wel!
Prachtige foto’s! We waren afgelopen september een weekje op de Veluwe en het is zo mooi daar!!
Dank je wel! Ja, ik houd ontzettend van de Veluwe, het is daar zo mooi!